کلید مینیاتوری یا Miniature Circuit Breaker نوعی کلید الکترومکانیکی خودکار می باشد. وظیفه این کلید حفاظت از مصرف کننده در برابر خطای اتصال کوتاه و جریان اضافه بار است. باید در نظر داشت که کلیدهای مینیاتوری قابل تنظیم نیستند؛ اما نوع قطع آنها می تواند به صورت مغناطیسی و حرارتی باشد.  

نحوه عملکرد کلید مینیاتوری

برای حفاظت در برابر اتصال کوتاه از عملکرد الکترومغناطیسی کلید بهره می بریم. در زمان اتصال کوتاه، جریان کشی مدار زیاد می شود و این جریان کشی سبب حرارت بسیار بالا (بعضا آتش سوزی) و شوک به مدار می گردد. عملکرد الکترومغناطیسی به سیم پیچ داخل کلید بر می گردد. این سیم پیچ دارای قطر زیاد و با دور کم است. چنانچه جریان عبوری از سیم پیچ بیش از مقدار تعیین شده باشد؛ میدان مغناطیسی ساخته شده، باعث قطع کنتاکت می گردد. برای حفاظت در برابر جریان اضافه بار از خاصیت بی متالی کلید مینیاتوری استفاده می کنیم. بی متال متشکل از دو قطعه فلز نیمه هادی مشابه دماپا (ترموستات) است. هرچه جریان بیشتری از کلید کشیده شود؛ فلز گرم تر شده و در نهایت خم می شود. پس از خم شدن فلز؛ کنتاکت مینیاتوری و ارتباط برق با مدار نیز قطع می شود. رنج جریان قطع کلید های مینیاتوری محدود است. بنابراین، برای رفع این محدودیت باید به سراغ کلید های اتوماتیک کامپکت رفت. دامنه جریان قطع اتصال کوتاه در کلید های اتوماتیک کامپکت بالاتر است.  

نحوه انتخاب کلید مینیاتوری  

برای انتخاب کلید مینیاتوری باید چند مولفه را مشخص کرد:

• تعداد پل ها (تک پل، دو پل، سه پل، چهار پل، تک پل بعلاوه نول و سه پل بعلاوه نول)
• نوع و میزان جریان ( AC یا DC / از رنج 1 الی 125 آمپر)
• میزان ولتاژ ( از 24 تا 440 ولت)
• قدرت قطع (از 5/4 کیلو تا 16 کیلو آمپر)
• نوع کار یا تیپ کلید مینیاتوری ( روشنایی، موتوری، عمومی، ژنراتور و …)

 

معرفی تیپ های کلید مینیاتوری

کلید های مینیاتوری بر اساس محدوده قطع جریان و نوع کاربری دارای تیپ هستند. تیپ B ( تندکار) : این تیپ برای تجهیزاتی با ضریب اتصال کوتاه پایین کاربرد دارد. با تشخیص اضافه بار بلافاصله مدار را قطع می کنند. همچنین این کلید ها در جریان اضافه بار لحظه ای بین 3 تا 5 برابر جریان نامی و در زمان مشخص، جریان خروجی را قطع می کنند. این تیپ به  تیپ روشنایی نیز معروف است .   تیپ C (کندکار) :  این کلید ها در محدوده اضافه باری بین 5 تا 10 برابر جریان نامی، عمل قطع را انجام می دهند. بر همین اساس برای مصارف عمومی و موتوری ( موتور های توان پایین با جریان راه اندازی پایین) مورد استفاده قرار می گیرند. این تیپ به تیپ موتوری نیز معروف است.   تیپ D ( بسیار کندکار) : این کلید ها در محدود اضافه باری بین 10 تا 20 برابر جریان نامی، عمل قطع را انجام می دهند. مخصوص تجهیزاتی با نوسان جریانی بالا می باشد. مناسب ترانسفورماتورها و دستگاه های اشعه ایکس. باید دقت داشت که از این تیپ نباید برای مصارف خانگی استفاده شود.   تیپ  K ( قدرت)  : این تیپ حساسیتی بیشتر از تیپ D دارد. این کلید ها در محدود اضافه باری بین 8 تا 20 برابر جریان نامی، عمل قطع را انجام می دهند. این تیپ برای مدارات قدرت، مانند ترانس ها، موتور ها و تجهیزات مشابه که دارای مدار سلفی یا بار موتوری هستند؛ مناسب می باشد.   تیپ Z (حساس ترین) : این تیپ از تمامی تیپ های معرفی شده حساس تر است و در صورتی که جریان عبوری بین 2 تا 3 برابر بیشتر از جریان نامی باشد، به سرعت عمل قطع را انجام می دهد. با توجه به اینکه این دسته از کلید ها، کوچکترین نشتی را تشخیص می دهند؛ از آنها برای حفاظت در برابر مدارات الکترونیک و تجهیزات ابزار دقیق استفاده می شود.  

اجزای یک کلید مینیاتوری به اختصار :

1- اهرم قطع و وصل 2- بازوی محرک 3- کنتاکت اصلی جریان خروجی 4- ترمینال های ورودی و خروجی قدرت 5- فلز بی متال 6- پیچ کالیبراسیون محدوده عملکرد 7- سیم پیچ قطع 8- جرقه گیر  

تجهیزات جانبی:

کلید های مینیاتوری می توانند دارای تجهیزات جانبی مانند سایر کلید های قدرت باشند. این تجهیزات عبارت اند از : 1- کنتاکت کمکی 2- کنتاکت خطا یا آلارم 3- رله آندر ولتاژ 4- رله شنت تریپ 5- قفل وضعیت کلید مینیاتوری  

معرفی کلید های مینیاتوری LS

شرکت کره ای LS Electric با سابقه ای درخشان درتولید تجهیزات برق صنعتی و اتوماسیون، طیف وسیعی از انواع کلید های مینیاتوری را تولید می نماید. در حال حاضر بخشی از این محصولات در داخل کشور قابل ارائه بوده که ویژگی های آنها به طور خلاصه در زیر عنوان می گردد :

• تعداد پل :

تک پل / دو پل / سه پل / چهار پل/ تک پل بعلاوه نول / سه پل بعلاوه نول

• رنج و نوع جریان :

1 الی 100 آمپر / جریان متناوب (AC)

• رنج ولتاژ:

220 الی 400 ولت

• قدرت قطع :

5/4 کیلو آمپر / 6 کیلو آمپر / 10 کیلو آمپر

• تیپ کلید :

B ( تندکار) / C ( کندکار) / D ( بسیار کندکار) /  پای کنتوری / ایزولاتور   همچنین از میان تجهیزات جانبی عنوان شده برای کلید های مینیاتوری؛ تجهیز کنتاکت کمکی کلید  مینیاتوری LS در بازار موجود می باشد.