کلید مینیاتوری چیست؟

کلید مینیاتوری یا Miniature Circuit Breaker (MCB) که از آن به عنوان فیوز مینیاتوری هم یاد می شود؛ یک کلید خودکار الکترومکانیکی است که می تواند مدار پایین دستی خود را نسبت به خطر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت نماید. خوب است بدانید که با توجه به خودکار بودن قطع این کلید، این قابلیت وجود دارد که پس از قطع، به صورت دستی مجددا وارد مدار شود. کلید های مینیاتوری در دسته قطع کننده های ثابت قرار می گیرند و رنج جریانی آنها قابل تنظیم نیست.
عملکرد آنها به صورت مغناطیسی و حرارتی است؛ اما ساختار و نوع عملکرد آن ها متفاوت با کلیدهای اتوماتیک کمپکت است. قدرت قطع کلید مینیاتوری از کلید های اتوماتیک کمپکت کمتر است و از طرفی متناسب با نوع کاربری؛ دارای تنوع است. کلید های مینیاتوری بر اساس تعداد پل به یک تا چهار پل تقسیم می شوند. دامنه ولتاژ آنها در نهایت 440 ولت است. رنج جریانی یک کلید مینیاتوری از 1 آمپر شروع شده و در نهایت به 125 آمپر می رسد. قدرت قطع یک کلید مینیاتوری در بازه 4.5 تا 10 کیلو آمپر است که هرچه میزان آن بالاتر باشد؛ عملکرد کلید مطلوب تر است.

ساختار داخلی و اجزای تشکیل دهنده کلید مینیاتوری

مطابق با تصویر زیر اجزای داخلی یک کلید مینیاتوری شامل این موارد می شود:

1- ترمینال توان
2- نقطه زبانه
3- مکانیسم عملکرد
4- اهرم
5- سیم پیچ قطع
6- کنتاکت ثابت
7- جرقه گیر
8- کنتاکت متحرک
9- جداکننده جرقه
10- نوار بی متال

نحوه انتخاب کلید مینیاتوری

1- ابتدا با توجه به نوع حفاظت و تعداد فاز ها، تعداد پل های کلید مینیاتوری را مشخص می کنیم (1P,2P,3P,4P,1P+N,3P+N).
2- محدوده ولتاژی کلید مینیاتوری را در نظر می گیریم.
3- با توجه به آمپر مصرفی مدار میزان جریان کلید را در نظر می گیریم (1 الی 125 آمپر).
4- نوع جریان را مشخص می کنیم (DC,AC).
5- قدرت قطع کلید را مشخص می کنیم ( 4.5، 6 و 10 کیلو آمپر)
6- با توجه به نوع مصرف کنندگان مدار، تیپ (نوع) کلید را مشخص می کنیم (B,C,D,K,Z).

لازم است برای انتخاب یک کلید مینیاتوری هرچند ساده، تمام موارد بالا رعایت شود. عدم رعایت هر کدام از موارد فوق می تواند موجب آسیب به تجهیزات پایین دست کلید مینیاتوری و یا عدم کارکرد به موقع و مناسب کلید مینیاتوری شود.

انواع کلید مینیاتوری و کاربرد آن ها

کلید های مینیاتوری در 5 تیپ تقسیم بندی می شوند:

1- کلید مینیاتوری تیپ B ( تند کار)

این کلید که به مینیاتوری روشنایی معروف است؛ مناسب مصارف روشنایی و مکان هایی است که از اتصال کوتاه پایین تری برخوردار هستند. این فیوز ها به اضافه بار حساس بوده و بلافاصله قطع می کنند. چنانچه جریان اضافه بار 3 تا 5 برابر جریان نامی باشد؛ عمل قطع صورت می گیرد.

2- کلید مینیاتوری تیپ C (کند کار)

این کلید به مینیاتوری موتوری یا عمومی معروف است. این کلید برای مصارف خانگی، صنعتی، موتورهای القایی توان پایین و بارهایی با ضریب پایین به کار می رود. چنانچه جریان اضافه بار 5 تا 10 برابر جریان نامی باشد؛ عمل قطع صورت می گیرد.

3- کلید مینیاتوری تیپ D

این نوع کلید ها برای بارهایی با ضریب بالاتر استفاده می شوند. می توان این نوع کلید را برای ترانسفورماتورها، دستگاه های جوش و … استفاده کرد. چنانچه جریان اضافه بار 10 تا 20 برابر جریان نامی باشد؛ عمل قطع صورت می گیرد.

4- کلید مینیاتوری تیپ K

این نوع کلید مناسب مدارهای دارای بار سلفی و موتوری با جریان هجومی بالاست. این کلید ها در مقابل اضافه بار 8 تا 10 برابر جریان نامی، عمل قطع را انجام می دهند.

5- کلید مینیاتوری تیپ Z

این کلید،حساسترین کلید مینیاتوری در میان همه تیپ ها می باشد و مناسب برای مصارف الکترونیکی، سیستم های اتوماسیون و ابزار دقیق است. چنانچه جریان اضافه بار، 2 تا 3 برابر جریان نامی باشد؛ عمل قطع صورت می گیرد.

کاربرد کلید مینیاتوری

با توجه به سهولت استفاده و قیمت پایین به نسبت دیگر تجهیزات برق صنعتی؛ کاربرد کلید های مینیاتوری بسیار بالاست که بخشی از آن ها به شرح زیر است:
1- حضور در انتهای شبکه توزیع با جریان مصرفی ضعیف
2- محافظت از مصرف کننده های روشنایی
3- محافظت از تجهیزات موتوری توان پایین
4- مورد استفاده در تابلو برق های خانگی جهت محافظت و تقسیم شبکه مصرف
5- استفاده در مدارات ترانسفورماتور
6- محافظت از سیستم های تهویه
7- محافظت از مدارات الکترونیکی و نیمه هادی

راهنمای خرید کلید مینیاتوری یا بهترین فیوز مینیاتوری

برای خرید کلید مینیاتوری باید مواردی که در خصوص نحوه انتخاب عنوان شد را حتما بخاطر داشته و رعایت کنید. در درجه دوم آنچه که بسیار مهم است و باید آن را عنوان کرد؛ مسئله انتخاب برند معتبر و اطمینان از داشتن پشتوانه مطمئن و ضمانت محصول است. امروزه تنوع برند های کلید مینیاتوری در بازار ایران بسیار زیاد است به طوری که مشتری برای خرید این محصول می تواند از برند های ایرانی، اروپایی، کره ای، چینی، تایوانی و حتی هندی بازار استفاده نماید. آنچه هنگام خرید فیوز مینیاتوری اهمیت دارد؛ برند معتبر است تا علاوه بر حفاظت از تجهیزات مصرفی، بالاترین میزان ایمنی را برای مصرف کننده به ارمغان آورد.

امروزه دسته ای از کلیدهای مینیاتوری با قطعات ضعیف و طراحی بسیار زیبا وجود دارند در حالی که میزان حفاظت آن ها بسیار ضعیف بوده و می توانند منجر به سوختگی تجهیز، برق گرفتگی افراد، آتش سوزی و حتی مرگ شوند. پیشنهاد ما برای تهیه این محصول مهم و کاربردی این است که از برندی با خصوصیات زیر استفاده کنید:
1- شرکت تولید کننده یا وارد کننده مشخص باشد.
2- محصول دارای ضمانت کافی (حداقل یک سال از زمان خرید) باشد.
3- محصول دارای تائیدیه شرکت توانیر یا پژوهشگاه نیرو باشد.
4- در صورت امکان محصول دارای نشان استاندارد باشد (محصولات خارجی مشمول نشان ملی استاندارد نیستند).
5- پیشنهاد می شود که تا جای ممکن از کلید مینیاتوری استفاده نمائید که مورد تایید شرکت برق منطقه ای شهر یا استان شما باشد.
6- دارای قیمت مناسب باشد.

در صورت رعایت تمامی موارد بالا؛ یقین داشته باشید که شما مناسب ترین محصول را انتخاب کرده اید.