کلید هوایی چیست؟

نوع دیگری از دژنکتور های قدرت که برای عملیات کلید زنی در آمپر های بالا مورد استفاده قرار می گیرد؛ کلید هوایی یا Air Circuit Breaker (ACB) است. سوالی که اینجا مطرح می شود این است که یک کلید هوایی به طور کلی چه تفاوت هایی با یک دژنکتور دارد؟ پاسخ سوال در این دو مورد است:

1- دژنکتورهای خلاء که در ابتدای خط مورد استفاده هستند؛ معمولا در آمپر های بالا تولید و استفاده می شوند این در حالی است که کلیدهای هوایی در رنج آمپری زیر 1000 هم تولید و مصرف می شوند.
2- مکانیزم کلید زنی در کلید هوایی به این صورت است که اطفاء جرقه کلید در هوای آزاد صورت می گیرد اما برای یک دژنکتور در حالت خلاء صورت می پذیرد.

کلید های هوایی علاوه بر کلید زنی مدار؛ به علت داشتن رله ها و تجهیزات میکرولاجیک دارای سیستم های حفاظتی نیز می باشند و بر همین اساس توانایی حفاظت از شبکه پایین دستی در مقابل اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ، نوسانات فرکانس، افزایش دمای تجهیزات، اضافه بار و… را دارند.

انواع کلید هوایی
1- کلید هوایی فیکس

این مدل داخل باکس یا بر روی سکو  بسته شده و کاملا فیکس می شود.

2- کلید هوایی کشویی

این مدل بر روی یک جفت نوار قرار دارد که می تواند حرکت داشته باشد تا برای مثال در صورت لزوم به خارج از باکس انتقال یابد.

اجزای کلید هوایی چیست؟

با فرض اینکه ما یک کلید هوایی فیکس داشته باشیم؛ به طور کلی باید اجزا را به دو بخش بیرونی و درونی در تقسیم کنیم. یک کلید هوایی دارای اجزای مکانیکی و الکترونیکی به شرح زیر است

1- اجزای بیرونی:

فریم کلید
دکمه ی روشن و خاموش
نشانگر وضعیت شارژ فنر کلید هوایی
نشانگر وضعیت کنتاکت ها
نمایشگر LED یا دیجیتال
کنترلر یا واحد میکرولاجیک
قفل مخصوص کلید
دسته ی مخصوص برای ذخیره سازی انرژی
مخزن غلطانک کلید هوایی
کلیدهای تنظیم گردش

2- اجزای درونی

مبدل جریان
سیم ها و اتصالات ترمینال ها
صفحات فولادی کلید
صفحه کنتاکت ها
جعبه جرقه زنی کلید هوایی
فنرهای کلید هوایی
واحد مراقبت و کنترل کلید هوایی

تجهیزات و لوازم جانبی کلید های هوایی

همانند دیگر کلید ها و تجهیزات برق صنعتی؛ کلید های هوایی نیز شامل تعدادی لوازم جانبی برای کنترل بهتر کلید و یا فرمان دادن به دیگر تجهیزات همزمان با راه اندازی و قطع کلید می باشند. این تجهیزات عبارت است از:

1- رله شنت

با استفاده از رله شنت علاوه بر اطلاع از شرایط کلید می توان از راه دور آن را قطع یا وصل کرد.

2- موتور

کلید های هوایی موتوردار قابلیت قطع و وصل کلید به صورت اتوماتیک را فراهم می کنند.

م

3- رله آندر ولتاژ

چنانچه حد ولتاژ از معیار تعیین شده کمتر شود یا به حد صفر برسد؛ کلید به صورت خودکار قطع می شود.

4- رله های میکرولوجیک

بر اساس کلید انتخابی در برند های مختلف؛ این قابلیت وجود دارد که برای کلید هوایی، رله میکرولاجیک مشخصی را با توجه به حفاظت مورد نظر خود انتخاب کنید. این رله ها بر ای اندازه گیری و نمایان سازی جریان اضافه بار، خطای زمین، پسماند و… کاربرد دارند.

5- کنتاکت قطع و وصل

با استفاده از کنتاکت کمکی می توانید در زمان وصل یا قطع کلید به دیگر بخش های متصل به مدار فرمان تابلو، دستور بدهید.

روش شارژ و دشارژ فنر کلید هوایی

برای این کار دو حالت را باید در نظر گرفت:

1- اگر کلید بدون موتور است؛ باید دسته کلید را چند بار بالا و پایین کرد تا فنر شارژ شود که در این صورت نشانگر روی کلید شارژ شدن فنر را تایید می کند.

2- اگر کلید موتور دار است؛ با انجام عملیات موتور روی کلید، فنر شارژ شده و کلید آماده به کار می شود.

معیار انتخاب یک کلید هوایی مناسب برای شبکه

1- ابتدا باید میزان جریان نامی کلید را مشخص نمایید.
2- قدرت قطع کلید که عامل مهمی برای حفاظت محسوب می شود را مطابق با تجهیزات پایین دستی کلید انتخاب نمایید.
3- تعداد پل های کلید را مشخص کنید. کلید می تواند 3 پل برای سه فاز و یا 4 پل برای 3 فاز و نول شما باشد.
4- نوع واحد میکرولوجیک خود را بر اساس حفاظت های مورد نیاز شبکه انتخاب نمایید.
5- انتخاب نمایید که نحوه شارژ کلید شما باید به صورت دستی باشد یا اتوماتیک. خوب است بدانید که اگر انتخاب شما شارژ اتوماتیک باشد؛ باید به سراغ کلید های هوایی موتور دار بروید.
6- با توجه به مکان و فضای نصب کلید؛ فیکس یا کشویی بودن آن را مشخص کنید.
7- مطابق با نوع کاربری و پروژه، ادوات جانبی مورد نیاز را تهیه بفرمائید.

تنظیمات و نصب کلید هوایی

1- پیش از نصب کلید هوایی، ادوات جانبی داخلی آن نظیر: رله شنت، آندر، کنتاکت کمکی و… را نصب کنید.
2- چنانچه موتور کلید بر روی آن وصل نشده است؛ موتور آن را روی بخش خارجی و در محل مشخص شده نصب نمایید.
3- کلید را به محل نصب منتقل و متصل نمایید.
4- اگر رله میکرولاجیک شما از نوع الکتریکی است؛ ابتدا برق را به کلید رسانده و قبل از عملیات شارژ فنر، تنظیمات لازم را بر روی واحد میکرولاجیک لحاظ کنید (مواردی مانند میزان حفاظت در برابر اضافه بار، میزان جریان اتصال کوتاه تشخیصی، میزان اتصال کوتاه لحظه ای و…).
5- کلید را راه اندازی کنید و فنر را به صورت دستی یا با استفاده از موتور شارژ کنید که در این صورت علامت شارژ فنر باید به حالت سبز یا Charge OK برود.
6- پیش از اتصال شبکه پایین دستی، کلید و تجهیزات نصبی بر روی آن را به طور کامل تست نمایید.
7- در صورت صحت تمامی موارد قبل؛ مدار پایین دستی کلید را به آن متصل نمایید.

حال می توانید از کلید به طور کامل بهره برداری کنید.