ترانس جریان و ولتاژ (CT & PT)

این ترانس‌ها با تبدیل جریان‌ها و ولتاژهای بالا به مقادیر استاندارد و ایمن، نه تنها امکان اتصال تجهیزات اندازه‌گیری و کنترلی مانند رله‌ها، ولت‌مترها و آمپرمترها را فراهم می‌کنند، بلکه از بروز آسیب‌های جدی به تجهیزات و افراد نیز جلوگیری می‌نمایند. چه در پست‌های برق فشار قوی و متوسط، چه در تابلوهای برق صنعتی و حتی در پروژه‌های ساختمانی بزرگ، استفاده از CT و PT یک استاندارد ضروری و غیرقابل جایگزین است که تضمین‌کننده عملکرد پایدار، ایمن و دقیق سیستم خواهد بود. به همین دلیل، مهندسان برق در طراحی و اجرای هر نوع مدار قدرت یا تابلو توزیع، همواره جایگاه ویژه‌ای برای این ترانس‌ها قائل هستند.

ترانس جریان (CT) چیست و چه کاربردی دارد؟

ترانس جریان به منظور کاهش سطح جریان بالا به مقادیری قابل اندازه‌گیری توسط تجهیزات اندازه‌گیری (نظیر آمپرمترها یا رله‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به زبان ساده‌تر، CT مانند یک واسطه عمل می‌کند که جریان واقعی عبوری از یک خط قدرت را به صورت متناسب کاهش داده و به دستگاه‌های کنترلی یا حفاظتی منتقل می‌کند. CTها همچنین در حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه‌بار و جریان‌های اتصال کوتاه نقش اساسی دارند. بدون استفاده از CT، اندازه‌گیری مستقیم جریان‌های بالا نه تنها دشوار، بلکه خطرناک و حتی غیرممکن خواهد بود.

ترانس ولتاژ (PT) یا VT چیست؟

ترانس ولتاژ یا Voltage Transformer (VT) که گاهی با نام PT (Potential Transformer) نیز شناخته می‌شود، ابزاری است برای کاهش سطح ولتاژ بالا به ولتاژهای استاندارد و ایمن که برای تجهیزات اندازه‌گیری و کنترلی مناسب باشند. PT معمولاً در مدارهای ولتاژ بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد تا اطلاعات دقیق از ولتاژ سیستم برای رله‌های حفاظتی، ولت‌مترها، و سایر تجهیزات کنترل و پایش فراهم شود. دقت این ترانس‌ها در اندازه‌گیری و نسبت تبدیل آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.

مزایا و اهمیت استفاده از CT و PT

1. ایمنی بالا: CT و PT با کاهش سطح جریان و ولتاژ، امکان پایش و کنترل مدار را بدون خطر برای تجهیزات و اپراتورها فراهم می‌کنند.

2. حفاظت از تجهیزات: با کمک رله‌ها و سایر اجزای حفاظتی، می‌توان از این ترانس‌ها برای جلوگیری از آسیب به شبکه و تجهیزات استفاده کرد.

3. افزایش دقت اندازه‌گیری: تجهیزات اندازه‌گیری نظیر آمپرمتر و ولت‌متر در صورت دریافت مستقیم مقادیر بالا دچار خطا یا سوختگی می‌شوند؛ ترانس‌ها این مشکل را برطرف می‌کنند.

4. عمر طولانی و نصب آسان: طراحی صنعتی و مقاوم CT و PT آنها را به انتخابی ایده‌آل برای محیط‌های سخت صنعتی بدل کرده است.

انواع ترانس‌های جریان و ولتاژ

• CT حلقه‌ای یا عبوری (Window Type CT): سیم یا کابل از وسط آن عبور داده می‌شود. مناسب برای تابلوها و سیستم‌های جمع‌وجور.

• CT با هسته بسته (Bar Type): دارای هسته و سیم‌پیچ داخلی است. برای جریان‌های بالا استفاده می‌شود.

• PT تک‌فاز و سه‌فاز: مناسب برای شبکه‌های تکفاز و سه‌فاز بسته به نوع پروژه.

• PT رزینی یا روغنی: بسته به شرایط محیطی، از مدل‌های عایق در برابر رطوبت و حرارت استفاده می‌شود.

جمع‌بندی

اگر در حال طراحی یا نگهداری یک سیستم قدرت، تابلو برق صنعتی یا شبکه توزیع هستید، استفاده از ترانس‌های جریان و ولتاژ نه‌تنها الزامی، بلکه حیاتی است. این تجهیزات نه‌تنها به شما اجازه می‌دهند که جریان و ولتاژ سیستم را با دقت بالا و ایمنی کافی پایش کنید، بلکه امکان اتصال تجهیزات کنترلی و حفاظتی را نیز برایتان فراهم می‌سازند. با انتخاب CT و PT مناسب، گامی بلند در مسیر افزایش کارایی، دقت، و ایمنی سیستم خود بردارید.