رله و کنتاکتور دو تجهیز پرمصرف در سیستم‌های برق به شمار می‌روند. موارد استفاده این دو تجهیز به قدری زیاد است که گاهی اوقات باهم اشتباه گرفته می‌شوند. نوع عملکرد و فراوانی کاربرد این دو تجهیز، عامل سردرگمی برای مهندسان است؛ به‌طوری که نمی‌دانند در یک بخش از پروژه برای عملیات کلید زنی، از کدام یک از این دو تجهیز استفاده کنند تا عملکرد مطلوبی حاصل شود. به همین دلیل در این مقاله به تفاوت رله و کنتاکتور خواهیم پرداخت و تمام شباهت‌های آن‌ها را بیان خواهیم کرد و در انتها نیز ویدیویی برای فهم تمام مطالب گفته شده قرار داده‌ایم.
رله و کنتاکتور چیست؟
تعریف رله: تجهیزی است دارای یک یا تعدادی کنتاکت که در صورت تغییر وضعیت تیغه‌های کنتاکت، در همان مدار یا دیگر مدارهای متصل به آن تغییراتی ایجاد می‌شود.
تعریف کنتاکتور: تجهیزی است دارای مدار قدرت و مدار فرمان ( شامل کنتاکت‌ها) که به قطع و وصل دائمی و تکراری مدار در شرایطی غیر از شرایط عادی می‌پردازد.
حالا با توجه به تعاریف بالا می‌خواهیم به بررسی شباهت و تفاوت رله و کنتاکتور بپردازیم.
شباهت رله و کنتاکتور
- اتصال و انفصال کنتاکت‌ها با استفاده از برق‌دار شدن سیم پیچ موجود در داخل تجهیزها صورت می‌گیرد.
- هر دو دارای ترمینال ورودی برای کنترل سیگنال و ترمینال کنتاکت برای انجام عملیات هستند.
- هر دو دارای پوشش محافظ هستند که این مورد در رله‌های قدرت عمدتاً شیشه‌ای و در کنتاکتور به صورت باکالیت و پلاستیک هستند.
تفاوت رله و کنتاکتور
ظرفیت بار متفاوت
رله‌ها برای بارهای زیر 10 یا نهایتاً زیر 20 آمپر استفاده می‌شوند اما کنتاکتورها رنج بسیار وسیعی را پوشش می‌دهند. کنتاکتور‌های موجود در بازار، بسته به نوع برند، از رنج 6 الی 800 آمپر را پوشش می‌دهند.
نحوه عملیات کنتاکت‌ها
یک کنتاکتور دارای یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته در شرایط کاری است اما رله در حالت عادی می‌تواند به صورت کنتاکت باز یا بسته باشد. این مورد نشان می‌دهد که در شرایط بی‌برقی یا در شرایطی که کنتاکتور در حال بی‌برق شدن است؛ ارتباط قطع می‌شود. این در حالیست که رله‌ها در این شرایط ارتباط خوبی دارند.
تغییر در تعداد کنتاکت‌ها
کنتاکتورها دارای متعلقات جانبی از جمله کنتاکت کمکی برای افزایش تعداد کنتاکت‌ها هستند، این در حالیست که رله‌ها قابلیت افزایش کنتاکت‌ها را ندارند.
حفاظت از کنتاکت‌ها
در کنتاکتورها خاصیتی وجود دارد تحت عنوان کنتاکت‌های فنری که این خاصیت کمک می‌کند تا در شرایط پر باری، کنتاکت‌ها ذوب نشده و به هم جوش نخورند.
حذف آرک الکتریکی
با توجه به اینکه کنتاکتورها بارهای بزرگ را پشتیبانی می‌کنند؛ این قابلیت را دارند تا آرک‌های الکتریکی را به راحتی حذف کنند. اما رله‌ها قابلیت پشتیبانی از این قابلیت را ندارند.
قطع مدار در شرایط اضافه بار
هنگامی که با پدیده اضافه بار در مدار مواجه می‌شویم؛ کنتاکتور پس از صرف زمان تقریبا 30 ثانیه‌ای، مدار را قطع می‌کند تا تجهیز پایین دستی دچار مشکل نشود. این مسئله در رله وجود ندارد.
تعداد فاز
کنتاکتورها در انواع فاز‌ها و عموماً در انواع سه فاز ساخته می‌شوند و این در حالیست که رله‌ها عموماً تک فاز هستند.
رنج ولتاژ کاری
بوبین کنتاکتورها رنج وسیعی از ولتاژ را پوشش می‌دهند، حتی بوبین بعضی از کنتاکتورها به صورت متغیر است که این قابلیت برای رله‌ها وجود ندارد.
باتوجه به موارد بالا، اکنون می‌توان به راحتی مشخص کرد که در کدام قسمت از پروژه‌ها می‌توان از رله و در کجا از کنتاکتور استفاده کرد. بیشترین کاربرد رله‌ها در صنایع الکترونیک و بیشترین کاربرد کنتاکتور ها در تابلو برق‌های فشار ضعیف و تابلوهای اتوماسیون صنعتی می‌باشد. برای آشنایی بیشتر با این محصولات می‌توانید به صفحه محصولات کنتاکتور و محصولات رله در فروشگاه برق و انرژی مراجعه نمایید.
